Sự tích Cô Tư Ỷ La

Cô Tư Ỷ La,  Cô Tư Địa Phủ hoặc là Cô Tư Tây Hồ là vị thánh Cô thứ tư thuộc hàng Tứ phủ Thánh Cô trong tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt, sau Cô Bơ Thoải và trước Cô Năm Suối Lân. Cô Tư rất linh thiêng, hy vọng qua bài viết dưới đây ban biên tập xin tổng hợp gửi đến bạn đọc một số thông tin về vị thánh cô thứ tư này.

“Phủ Dầy trảy hội tháng ba
Sòng Sơn tháng chín kiệu hoa sẵn sàng
Thỉnh Cô trắc giáng bản đàn
Khuông phù đệ tử an khang thọ trường.”

Sự tích Cô Tư Tây Hồ

Cô Tư Tây Hồ còn một danh hiệu khác là Cô Tư Tứ Tổng Tây Hồ. Dựa theo tên danh hiệu, có thể đoán rằng Cô từng giáng hiện tại đất Tây Hồ, Hà Nội. Hiện nay trong Phủ Tây Hồ và đình Tứ Liên cách Phủ Tây Hồ hơn 2 km đều có ban thờ Cô Tư. Dân gian vẫn còn câu ca:

“Ai ơi Tứ Tổng Tây Hồ
Hỏi thăm cho tới đền thờ Cô Tư”

Phủ Tây Hồ nằm tại ven bờ Hồ Tây, địa chỉ số 52 Đặng Thai Mai, phường Quảng An, quận Tây Hồ, Hà Nội. Nơi đây chính thờ Thánh Mẫu Liễu Hạnh (nên gọi là Phủ), chỉ cách trung tâm thành phố khoảng 4km về phía Tây, ngoài ra trong phủ còn có các ban Tam phủ công đồng, Tứ phủ vạn linh, Hội đồng các quan, Quan Âm Bồ Tát, Ngọc Hoàng Thượng Đế và Tam tòa Thánh Mẫu.

Với cổng Tam Quan cao rộng cùng khuôn viên rộng rãi, quy mô lớn nhất cùng các công trình kiến trúc như Điện Sơn Trang, ở phía bên trái là lầu Cậu còn phía bên phải có lầu Cô. Lầu Cậu, lầu Cô tuy nhỏ nhưng thiết kế mang đậm kiến trúc tâm linh. Câu đối đắp nổi ở hai bên thể hiện nhiệm vụ cao cả của Cậu và Cô đối với Thánh Mẫu: Hộ vệ hoàng cung dương hách trạc/ Tùy tòng Mẫu giá hiển uy linh.

Sự tích Cô Tư Ỷ La

Khác với các vị thánh cô khác trong hệ thống Tứ Phủ, Cô Tư Ỷ La là một trong các Cô Sơn Trang theo hầu Mẫu Thượng Ngàn trên đất Tuyên Quang. Khi Mẫu ngự tại đó, nhân dân lập đền thờ Mẫu Ỷ La nên cô Tư hầu cận bên Mẫu vì vậy cũng được gọi là Cô Tư Ỷ La.

Cô Tư Ỷ La vốn là con gái vua Đế Thích chính cung, cô vâng lệnh vua cha theo hầu Mẫu Thượng Ngàn tại đất Tuyên Quang. Tương truyền, Cô Tư xinh đẹp, dịu dàng, giỏi giang nên Mẫu rất yêu quý cô thường cho cô theo hầu cận bên cạnh mình. Do đó, tại đền Mẫu Ỷ La, Cô Tư Ỷ La được thờ tại chính cung cận kề Mẫu Thượng Ngàn.

Hương thơm thấu chín tầng trời
Cô Tư thượng ngự chính nơi bản đền
Hội đàn thập nhị cung tiên
Cô Tư ngự áo hoa hiên dịu dàng

Sự tích Cô Tư Địa Phủ

Hiện nay có rất ít thông tin kể về vị thánh cô này, không có nhiều thần tích về Cô Tư Địa Phủ, dân gian chỉ biết rằng Cô là một trong bốn Thánh Cô khâm sai. Nhiều người cho rằng Cô Tư Địa Phủ là tên gọi khác của cô Tư Ỷ La hay Cô Tư Tây Hồ. Tuy nhiên, theo lập luận bên dưới đây thì có thể các cô là những thánh cô khác nhau.