Thứ Ba, 1 tháng 1, 2019

Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên

Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên hay còn gọi là Đệ Nhất Tôn Quan hoặc Quan lớn Đệ Nhất  là vị quan lớn đứng hàng đầu trong Ngũ Vị Tôn Quan. Ngài lớn vốn là con trai cả của Đức Vua Cha Bát Hải Động Đình, được vua cha giao cai quản Thượng Thiên, trực tiếp hầu cận, thay quyền và đại diện cõi nhân gian, thừa hành Tam giới, tâu đối tội phúc nhân danh chốn thượng thiên nên  gọi là Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên.

“Hương một chiện chín tầng soi thấu
Dãi lòng trần khải tấu linh thông
Thỉnh mời Đệ Nhất Tôn Quan
Lai lâm trắc giáng điện trung oai hùng”

Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên

Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên khi loan giá ngự đồng

Quan lớn Đệ Nhất Thượng Thiên là ai ?

Quan lớn Đệ Nhất Thượng Thiên hay còn gọi là Đệ Nhất Tôn Ông tên đầy đủ là Đệ Nhất Thượng Thiên Hoàng Thái Tử Vương Quan. Quan lớn vốn là con trai cả của Đức Vua cha Bát Hải Động Đình, được coi là Ông Lớn cai quản Thượng Thiên. Tương truyền ông là Tôn Quan Đại Thần trên Đế Đình Thiên Cung, được sắc phong ngôi Thượng Thiên Nhất Phẩm Công Hầu, quản cai tam giới đình thần văn võ. Ông chính là Đệ Nhất Thượng Thiên Hoàng Thái Tử Vương Quan.

Dân gian thường gọi là Đức Thánh Cả, tước phong là Đào Tiên Đệ Nhất – Điều Thất Hoàng Thái Tử Vương Quan Thượng Đẳng Tối Linh Thần. Nhưng ông không giáng trần.Quan Lớn Đệ Nhất trực tiếp hầu cận bên phải đền vua cha Bát Hải Động Đình, thay quyền và đại diện cõi nhân gian, thừa hành Tam giới, tâu đối tội phúc nhân danh cõi Thượng Thiên.

Thần tích Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên

Thần tích về Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên liên quan đến việc Vua Cha Bát Hải diệt giặc tại Đền Đồng Bằng: “Khi có giặc ngoại xâm, Hùng Duệ Vương đã sai sứ giả về Hoa Đào Trang để truyền chỉ dụ triệu kỳ nhân dẹp giặc. Lúc đó có một Hoàng Xà hiện ra rồi bỗng hoá thành chàng trai lực lưỡng, tuấn tú hơn người chính là Phạm Vĩnh, hay còn gọi là Vĩnh Công, tức Vua Cha Bát Hải Động Đình. Ngài nhận chỉ dụ, nhờ sứ giả báo với Vua Hùng là sẽ tuyển mười tướng, chiêu mộ binh sĩ trong mười ngày, rồi xuất quân đánh giặc trên cả tám cửa biển nước Nam, hứa sau ba ngày là giặc tan.

Tương truyền ngay ngày tuyển mộ đầu tiên, Vĩnh Công đã chọn được ba tướng tức là Quan Lớn Đệ Nhất, Quan Lớn Đệ Tam và Quan Lớn Đệ Tứ, và sau mười ngày thì chon đủ được mười tướng. Trên hai mũi tấn công chủ yếu bằng đường thuỷ của giặc phương Bắc là cửa sông Cái và cửa sông Bạch Đằng. Vĩnh Công đã cùng Quan Lớn Đệ Nhất chặn giặc ở cửa sông Cái, Quan lớn đệ Tam cùng Quân sư Nuồi và Quan lớn đệ Ngũ chặn giặc tại cửa sông Bạch Đằng, Quan Điều Thất phụ trách ứng chiến và phối hợp tác chiến cùng các cánh quân chặn giặc đường bộ của Sơn Thánh, các vị Quan lớn khác đều được phân công đánh giặc trên sáu cửa biển khác của Nước Nam. Đúng hẹn ba ngày, Vĩnh Công cùng tướng sĩ đánh tan giặc dữ trên cả tám cửa biển, đất nước trở lại thanh bình.

Hầu Quan Lớn Đệ Nhất Thượnguu Thiên

Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên thường ít khi về ngự đồng, chỉ những dịp có đại sự như khai đàn mở phủ, tạ phủ, hầu xông đền xông điện thì quan mới về ngự đồng. Khi ngự đồng, ông mặc áo đỏ thêu rồng, hổ phù; làm lễ tấu hương, khai quang, chứng sớ điệp trạng mã.

Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên

Thông thường khi khai đàn mở phủ, người ta phải thỉnh Quan Đệ Nhất về để pháp sư tuyên sớ điệp sau đó quan phê sớ, phú huý, công cứ rồi tuyên bố khai đàn mở phủ, hoặc quan lớn ngài còn “điểm dấu thánh” (lấy nén hương đã đốt, chấm một dấu nhỏ vào áo công đồng và khăn phủ diện của đồng tân, coi như khăn áo đã được quan lớn đánh dấu là khăn áo của con cái Tứ Phủ, khăn áo đã được “điểm dấu thánh” là của riêng thanh đồng đó, không ai được dùng chung cũng như hạn chế việc thay đổi), cũng có khi Quan Đệ Nhất chỉ về biên sớ sau đó truyền cho các quan sau mở phủ nhưng cũng có khi chính quan lớn về khai giếng mở hồ Thiên Phủ (tức mở phủ Thượng Thiên) gồm: bóc trứng, đập chĩnh, kéo cầu,…và khai quang mã đàn, hình nhân bản mệnh (hồng) và Thiên Phủ (đỏ).

Đền thờ Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên

Do không giáng trần nên Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên không có đền (trước đây) và ngày tiệc chính, nhưng ở trong bất cứ đền nào cũng có tượng ông ngồi giữa trong Ngũ Vị Tôn Quan, mặc áo bào đỏ, đội mũ cánh chuồn.

Mới đây đền thờ Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên đã được xây dựng và hoàn thành, thuộc quần thể di tích đền Đức Vua Cha Bát Hải Đồng Bằng, cách đền Đồng Bằng khoảng 500m, thuộc xã An Lễ, huyện Quỳnh Phụ, tỉnh Thái Bình.

Đền thờ Quan lớn Đệ nhất

Đền Quan Lớn Đệ Nhất nằm ở ngay sát Đền Đồng Bằng thờ Vua Cha Bát Hải.

Đền thờ Quan lớn Đệ Nhất

Đền thờ Quan lớn Đệ Nhất tại Thái Bình

Văn Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên.

Dưới đây ban biên soạn có sưu tầm một số bản văn Quan đệ Nhất Thượng Thiên xin gửi tới Quý bạn đọc.

Bản văn Quan Lớn Đệ Nhất thứ nhất

Hương một triện chín lần soi thấu

Giãi lòng trần khải tấu linh thông

Thỉnh mời Đệ Nhất tôn ông

Lai lâm chứng giám điện trung uy hùng

Anh linh lục trí thần thông

Quyền cai tam giới uy phong phép màu

Thượng thiên xe giá lên chầu

Khâm thừa sắc chỉ công hầu ra uy

Nổi cơn mưa gió tức thì

Sấm vang tám cõi mây che ngất trời

Đượm nhuần thiên hạ đôi nơi

Thừa nhàn ông mới dạo chơi các toà

Ba mươi sáu động tiên nga

Bồng Lai tiên cảnh chẳng xa chút nào

Bạn tiên dâng quả bàn đào

Rượu tiên thơ thánh thấp cao đôi tuần

Cung thương làu bậc ngũ âm

Cờ tiên đua nước bách thần nhởn nhơ

Ngọc Hoàng ngự chỉ phán ra

Bước vào bái tạ xuống qua cõi trần

Kíp đòi thổ địa long thần

Hỏi xem thiên hạ vạn dân thế nào

Sớ lên tâu nộp thiên tào

Ngọc Hoàng giá ngự ngôi cao đế đình

Dưới toà thuỷ tế long cung

Vua cha thấy mặt trong lòng yêu tin

Triều thần văn võ đôi bên

Ông tâu các việc thượng thiên lệnh hành

Xuống chầu thuỷ điện long tinh

Mười hai cửa bể cảnh thanh tú mầu

Long xà ngư biếc về chầu

Sóng xô mấy lớp nước triều mấy phen

Uy thanh trấn động kinh thiên

Phút thôi ông đã ngự lên lâm tùng

Có phen giá ngự sơn trung

Thạch bàn xe giá mây rồng tàn che

Dư muôn thú vật cầm thi

Dâng hoa tiến quả bốn bề xôn xao

Bạn tiên mừng rỡ đón chào

Cảnh nào là chẳng mĩ miều thanh tân

Xuống trần vui thú cõi trần

Thiên Đình có khách hồng trần dâng hoa

Dưới thuỷ tề long xà phục củng

Sơn lâm đều mến đức tôn vương

Trải qua thiên hạ bốn phương

Lòng trần khải tấu thắp hương khấn cầu

Tự nhiên ứng biến nhiệm mầu

Hoặc ai số hệ về đâu những là

Đệ tử hiến cúng hương hoa

Khấu đấu vọng bái ông đà độ cho

Sắm sanh gà lợn trâu bò

Đèn hương trầu quả thấu cho cõi lòng

Chí thành hữu cảm tất thông

Sở cầu tất ứng giáng lâm độ trì

Chữ rằng thánh giáng lưu ân

Đa tài đa lộc thiên xuân thọ trường.

Bản văn Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên thứ 2



Bóng kim ô ánh vàng choi chói

Cõi trăng già vời vợi ngôi cao

Trời xanh vằng vặc ngôi sao

Mây tuôn năm sắc đỏ đào bốn phương

Phóng hào quang khắp hòa thiên hạ

Vầng nguyệt soi chiếu cả hư không

Bốn mùa xuân hạ thu đông

Muôn dân mới biết âm dương phép màu

Trên thượng lầu Ngọc Hoàng thái cực

Dưới bách thần chầu chực hôm mai

Ngọc Hoàng ngự cảnh thiên thai

Đền rồng cao ngất cửa đài trang nghiêm

Mới ứng điềm rồng bay phượng múa

Tứ lân vờn thất bộ sao sa

Tám nghìn tiên nữ bách hoa

Sớm khuya chầu chực vua cha Ngọc Hoàng

Trong đền vàng hương bay trầm xạ

Ngoài thành mây khói tỏa nguy nga

Mây rồng năm thức phủ che

Thánh hoàng thái hậu tức thì thụ thai

Năm Bính Dần mồng mười tháng tám

Thái hậu bà sinh giáng tôn ông

Bách quan vọng bái cửu trùng

Châu phê long bút sắc phong thái hoàng

Trên thượng giới tôn quan giáng thế

Vâng sắc trời cứu thế độ dân

Sắc vua phong Thượng đẳng linh thần

Khắp thiên hạ muôn dân đảo cầu.

Trong tám cõi cửu châu vọng bái

Quan độ cho quốc thái dân an

Khâm thừa sắc lệnh vua ban

Sổ sinh, sổ tử liệt hàng châu phê

Đủ mọi bề tài kiêm văn võ

Trong bách thần nào có nhường ai

Lược thao văn võ toàn tài

Đình thần tứ phủ nào ai dám bì

Đức dung nghi bẩm sinh tài thánh

Biến lạ thường đức tính tinh anh

Uy gia khắp hết thiên đình

Làm mưa làm gió mở thành, khai sông

Chuyển trời đất mưa tuôn chớp lói

Nổi cơn giông cây cối đổ xô

Mây tuôn gió thổi mịt mù

Muôn loài quỷ mị làm cho rụng rời

Vang tiếng sét Ông sai lôi giáng

Qúy cùng tà phách tán hồn bay

Tôn quan vạn phép ai tày

Sông Ngân cũng vượt bề dày cũng qua

Gỗ chò hoa sai quân lên lấy

Các cửa ngàn đâu đấy đều kinh

Chúa mường chúa mán thần linh
Thượng ngàn các cửa phục tình làm tôi
Mới thử chơi mưa sa bão giật

Qúy cùng tà xiêu bạt tán đi

Có phen ngự xuống đan trì

Voi vàng ngựa bạc tức thì thưởng quân

Có phen dạo non nhân nước trí

Cảnh bầu trời sơn thủy long lâu

Tôn quan giá ngự thượng chầu

Khuông phù đệ tử sở cầu tòng tâm.

Ngày tiệc Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên

Khánh tiệc đản nhật của Ngài vào ngày 24-8 âm lịch.

Sự tích Quan Hoàng Cả

Quan Hoàng Cả hay còn gọi là ông Hoàng Cả hoặc Quan Hoàng Quận là vị thánh hoàng đứng đầu trong Tứ phủ Quan Hoàng, ngài giáng sinh đầu tiên. Để giúp các bạn đọc có thể hiểu rõ hơn về Quan Hoàng Cả, ban biên tập xin tổng hợp gửi tới bạn đọc bài viết về Quan Hoàng Cả để bạn đọc cùng tham khảo và có thể hiểu rõ hơn.

Quan Hoàng Cả là ai ?

Quan Hoàng Cả là vị thánh hoàng đứng đầu trong Tứ phủ Quan Hoàng, ngài là con trai vua Bát Hải Động Đình, ngài có tên húy là Đức Đoàn Thượng là vị tướng ở thời Lý., sắc phong tước hiệu Đông Hải Đại vương.

Quan Hoàng Cả

Sự tích Quan Hoàng Cả

Theo dân gian truyền tụng, Quan Hoàng Cả hay còn gọi là Quan Hoàng Quận, ngài giáng sinh đầu tiên vào đời nhà Lý. Ngài theo mấy đời vua cũ của nhà Lý, mở mang bờ cõi đất đai, làm nhiều việc công đức, sau khi nhà Trần lên nắm quyền, Ngài không phục nên về lập ấp ở Phủ Lý, Hà Nam, tại đây ngài có công trị thủy giúp dân. Khi mất, nhân dân lập tôn kính lập đền thờ Ngài.

Về miền Thượng thiên, Mẫu giáo phong cho làm ngài cai quản sổ sách Thiên đình, hầu Mẫu Thượng Thiên. Thanh nhàn ngài dạo khắp các nơi Bồng Lai, Tiên Cảnh, khi trên thượng giới ông cuỡi con Xích Long, khi lại dạo chơi trên mặt nước quan Hoàng cưỡi lốt tam đầu cửu vĩ. Có khi ông cũng ngự lên cõi trần gian phù hộ cho người làm ăn buôn bán hay kẻ học hành khoa cử.

Ngoài ra, một số thần tích khách còn kể rằng ngài còn giáng sinh vào đầu thời Lê, theo Lê Lợi tham gia khởi nghĩa Lam Sơn, rồi ra làm quan dưới thời vua Lê Thái Tổ (tuy nhiên sử không ghi rõ đó là vị tướng nào).

Đền thờ Quan Hoàng Cả

Đền thờ chính: Ở phủ Lý Nhân Nam Hà nhưng nay đã bị phá.  Truyện vẫn còn kể ở nơi đây rằng lúc vua Trần Nhân Tông từ Yên Tử về giảng đạo tại quê hương Nam Trường, Đức Hoàng Cả đã báo mộng cho dân thôn biết là sắp tới có vị Bồ Tát đến giảng pháp và ngài đã quy Phật. Hiện nay, ngài được thờ phối hương với đền thờ Chầu Đệ Tam Vũ Nương (Hà Nam) và ở đền Trung suối Mỡ (Bắc Giang)

đền thờ Quan Hoàng Cả

Bản Văn Quan Hoàng Cả

Bóng trăng thanh ánh vàng phơi phới

Động Đình hồ Bát Hải Long Vương

Có ông Hoàng Quận phi phương

Khi thăng thượng giới đẹp duyên cưỡi rồng

Chầu vua Đế Thích chính cung

Bốn châu tám cõi tăng long có thừa

kiềng vàng thẻ bạc thoi đưa

Đào tiên sớm đã báo hoa cửu trùng

Ngày lành giữa tháng quý đông

Tiêu phòng cửa đã treo cung non đoài

Ông hoàng đẹp đẽ tốt tươi

Ngôi ở trên trời quyền trấn bốn phương

Mặt hồng mày liễu phi phương

Tuyết thu da trắng may nhường tóc xanh

Khăn điều áo ngự vàng anh

trần phàm ai dễ hoạ tranh nào tầy

Vòng vàng nhẫn ngọc lồng tay

Cổ đeo kim khánh chân giầy thêu hoa

Vào chầu phủ mẹ đền cha

Ra chầu tứ vị vua bà Cờn Môn

Mười phương đã nức tiếng đồn

Ai ai cũng sợ hoàng tôn uy hùng

Thánh bà ngự chỉ sắc phong

Quyền cai giám sát thanh đồng bốn phương

Dung nghi tướng mạo đường đường

lầu vàng gác tía xạ hương trang hoàng

tiểu tôi tấu vọng đức hoàng

Ngự về Phủ mẫu việc quan vui mừng

Đăng trà quả thực kính dâng

Đạo quan thái nữ chen chân đứng chầu

Sửa sang khăn ngự áo hầu

Lồng hương ánh bạc túi trầu cau non

cỗ thờ kính đức hoàng tôn

Đỏ tươi thạch lựu xanh non bích đào

Hoàng tôn ngự áo cẩm bào

dường hoa mới nở như sao giữa trời

Anh hùng dậy tiếng nơi nơi

Tay tròn bút trúc miệng cười nở hoa

dập dìu tiếng nhạc hoạ ca

Thỉnh đức Hoàng Quận ngự toà trang nghiêm trang

Khoan thai cười nói nhẹ nhàng

Tàn hương nước thải ông ban cho đồng

Hoàng về giáng ngự thung dung

Khuông phù đệ tử thiên xuân thọ trường.

Hầu giá Quan Hoàng Cả

Quan Hoàng Cả Thượng Thiên là vị Thánh Hoàng thuộc Thiên phủ (miền Trời) vì vậy, trong thần điện và trong nghi lễ hầu đồng của Tín ngưỡng thờ Mẫu Tứ phủ, ngài ngự áo màu đỏ tượng trưng cho Thiên phủ. Ngài là một trong những vị Thánh Hoàng rất ít khi giáng đồng. Khi ngự đồng Ngài mặc áo đỏ có thêu rồng kết uống thành hình chữ Thọ, đầu đội khăn sếp có thắt lét đỏ. Ngài thuộc dòng đệ nhất đi tu nên sau khi khai quang, ngài ngự và phán truyền rồi xe giá chứ không ngự tửu thuốc.

 

Quan Hoàng Cả khi ngự về đồng


Khánh tiệc Quan Hoàng Cả

Do Quan Hoàng cả không giáng trần nên hiện không rõ ngày tiệc của ngài là vào ngày nào.

Thứ Sáu, 21 tháng 9, 2018

Đền Hà Nam

 

Đền Cô Bơ Thoải



Thờ Quan Lớn Đệ Tam hay còn gọi là Quan Lớn Đệ Tam Thoải Phủ. Đền thờ chính của Quan Lớn Đệ Tam là Đền Lảnh Giang, Đền Xích Đằng.


Theo ghi chép từ cuốn sách Đại Nam nhất thống chí: vị tướng “Nhất phẩm đại vương” được thờ phụng tại Đền Đức Thánh Cả này thuộc dòng dõi Kinh Dương Vương, con cháu của vua Hùng. Ngài là một vị tướng tài giỏi bên cạnh Lý Bôn, đã từng được phong làm “Tổng thống quân vụ thủy đạo thượng tướng quân” cùng với các binh sĩ anh dũng đánh nam dẹp bắc, khí khái hào hùng vang dậy cả đất trời.  Ngài cùng với đại tướng Phạm Tu thống lĩnh quân sĩ, phía bắc dẹp tướng giặc Tiêu Tư nhà Lương, phía Nam dẹp giặc Chăm Pa xâm lược giúp đất nước thanh bình.

Di tích lịch sử văn hóa Đền thờ Trình Minh tại làng Ngọc Chuế, xã Hà Châu, là nơi thờ danh tướng Trình Minh, một nhân vật lịch sử tài năng và mưu lược. Người có công giúp vua Đinh Tiên Hoàng dẹp loạn 12 sứ quân ở thế kỷ thứ X.

Theo sử sách ghi lại Nữ tướng Lê Chân sinh ngày mùng 8 tháng 2 năm 20 đầu Công nguyên. Bà sinh ở miền biển Quảng Ninh; lập trang ấp, rèn quân binh tại thành phố biển Hải Phòng nhưng lại tuẫn tiết ở miền núi vùng Lạt Sơn (nay là thôn Hồng Sơn, Kim Bảng, Hà Nam).

Mang mối thù nhà, nợ nước, nghe lời truyền hịch cứu nước của Trưng Nữ Vương, Lê Chân đã đem nghĩa quân theo Hai Bà Trưng dựng cờ khởi nghĩa. Đây là cuộc đấu tranh vũ trang đánh giặc, cứu nước oai hùng của những nữ tướng đầu Công nguyên trong lịch sử nước ta. Những nữ tướng tuổi đôi mươi, dưới ách thống trị của giặc phương Bắc đã sớm có chí hướng mưu đồ nghiệp lớn. Dưới cờ tụ nghĩa, các nữ tướng đã cùng nhân dân cả nước khởi nghĩa đuổi giặc Hán.

Đền Thờ Quan Lớn Đệ Tam (Nam Giang Từ)


 Ngày 24/6 (Âm lịch) hàng năm, hàng chục ngàn du khách thập phương trong cả nước nô nức đổ về đền Lảnh Giang, một ngôi đền lớn nằm bên bờ sông Hồng thuộc địa phận xã Mộc Nam, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam dâng lễ Quan Lớn Đệ Tam cầu cho Quốc thái, Dân an; mưa thuận gió hòa; sức khỏe và lộc tài.

 

Tư liệu- Hệ thống thần linh Tứ Phủ (Tứ Phủ Vạn Linh)

 

Hệ thống thần linh Tứ Phủ (Tứ Phủ Vạn Linh)


Hệ thống thần linh Tứ Phủ (Tranh Hàng Trống)
Hệ thống thần linh Tứ Phủ (Tranh Hàng Trống)

Tứ phủ là khái niệm thường được đi liền với khái niệm tam phủ – hệ thống ba vị mẫu đệ nhất, đệ nhị và đệ tam (Thiên – Địa – Thoải), còn gọi là Tam phủ Công Đồng.

Từ thời vua Lê Lợi mới ghép thêm phái Thanh Sơn vào hệ thống thờ thần linh tam phủ, hình thành hệ thống tứ phủ (Thiên – Địa – Thoải – Nhạc). Tuy nhiên, do các tín ngưỡng Việt Nam hầu như chỉ được gìn giữ từ đời này sang đời khác qua hình thức truyền khẩu mà không có tài liệu rõ ràng và ít được nghiên cứu. Do đó có sự đa dạng tùy theo từng vùng, và được giải thích theo nhiều hướng khác nhau.

Vậy cụ thể hệ thống các vị thần linh bao gồm những ai? Bạn đọc cùng theo dõi trong nội dung sau đây.

Hệ thống tóm tắt

  1. Bồ Tát
  2. Đức Vua Cha
  3. Thánh Mẫu
  4. Hội đồng Quan Lớn
    1. Ngũ Vị Tôn Quan
    2. Lục Phủ Tôn Ông
  5. Quan Nam Tào – Bắc Đẩu
  6. Nhị Vị Quỳnh Quế Công Chúa
  7. Thập Nhị Vị Chầu Bà
  8. Thập Vị Ông Hoàng
  9. Bát Bộ Sơn Trang
  10. Tứ Phủ Thánh Cô
    1. Cô Bản Đền Bản Cảnh
  11. Thập Nhị Cô Sơn Trang
  12. Tứ Phủ Thánh Cậu
  13. Hạ Ban
  14. Hệ thống các vị Thánh phối thờ cùng Tứ Phủ
    1. Hệ thống Mẫu Thần
    2. Công đồng Trần Triều
    3. Hệ thống Nữ Thần
    4. Hệ thống Nam Thần

Diễn giải chi tiết

Bồ Chư Phật và Bồ Tát

Nhiều người thường cho rằng Tứ Phủ Vạn Linh hoàn toàn không liên quan đến Đạo Phật. Trái ngược lại, Đạo Phật lại có vị trí quan trọng trong hệ thống Tứ Phủ. Thường thấy tại các ngôi đền thuộc Tứ Phủ thường đặt tượng thờ Bồ Tát thờ tự, cung kính. Ngoài ra trong các bài văn khấn Tứ Phủ cũng thỉnh đến Bồ Tát.

Đức Vua Cha

Đức Vua Cha là những vị thần đứng đầu bốn miền: Trời – Đất – Núi – Nước trong vũ trụ. Các ngài có quyền năng tối linh, ra lệnh cho các vị thần khác. Các ngài có đền thờ riêng. Tại các ngôi đền khác, ngài có ban thờ riêng nhưng không phải tại vị trí cao nhất. Bởi vị trí cao nhất, theo quan niệm thờ tự tại đền điện Việt Nam, thì vị trí này là hậu cung luôn là nơi thờ Tam tòa Thánh Mẫu.

Các vị Đức Vua Cha đại thánh bao gồm:

  1. Vua Cha Thiên Phủ (vùng trời) – Danh hiệu: Ngọc Hoàng Thượng Đế – Màu sắc đại điện: màu vàng
  2. Vua Cha Thủy Phủ (vùng sông nước) – Danh hiệu: Vua Cha Thủy Quốc Động Đình – Màu sắc đại diện: màu trắng.
  3. Vua Cha Nhạc Phủ (vùng rừng núi) – Danh hiệu: Đức Thánh Tản Viên, Tản Viên Sơn Thánh – Màu sắc đại diện: màu xanh.
  4. Vua Cha Địa Phủ (vùng đất): hiện chưa có tài liệu nào ghi chép về vị thánh nắm giữ ngôi vị này trong tín ngưỡng Tứ Phủ.

Thánh Mẫu

Thánh Mẫu bao gồm 4 vị thánh mẫu có quyền phép tối cao theo Tứ Phủ Vạn Linh và 3 vị thánh mẫu hay Tam Tòa Thánh Mẫu theo Công đồng Tam Phủ. Giống như Đức Vua Cha, mỗi vị thánh mẫu mang quyền phép phụ trách mỗi vùng riêng biệt gồm vùng trời, núi rừng, vùng nước và vùng đất. Tại các ngôi đền trên đất Bắc, Tam Tòa Thánh Mẫu được thờ tự phổ biến và được đặt tại vị trí cao nhất và cung kính nhất tại cấm cung hay hậu cung. Các mẫu thường có có các thánh cô theo hầu và giúp việc (Tứ Phủ Thánh Cô sẽ được nêu ở mục sau). Nếu dâng lễ hay hầu thánh mẫu thường có nhiều quy tắc phức tạp hơn những vị thánh khác. Bạn đọc tham khảo cụ thể tại mỗi bài đọc viết chi tiết về mỗi vị thánh mẫu.

Tứ Phủ Thánh Mẫu bao gồm các vị:

  1. Mẫu Đệ Nhất Thiên Tiên (Thiên Phủ) – Danh hiệu: Thanh Vân Công Chúa – Màu sắc: màu xanh hoặc màu hồng.
  2. Mẫu Đệ Nhị Địa Tiên (Địa phủ) – Danh hiệu: Liễu Hạnh Công Chúa – Màu sắc: màu đỏ
  3. Mẫu Đệ Tam Thủy Cung (Thoải phủ) – Danh hiệu: Xích Lân Công Chúa – Màu sắc: màu trắng
  4. Mẫu Đệ Tứ Nhạc Tiên (Nhạc Phủ) – Danh hiệu: Sơn Lâm Công Chúa – Màu sắc: màu xanh

Tam Tòa Thánh Mẫu là 3 trong 4 vị thánh mẫu trên gồm:

  1. Mẫu Đệ Nhất Thượng Thiên (Thiên Phủ) – Danh hiệu: Liễu Hạnh Công Chúa – Màu sắc: màu đỏ
  2. Mẫu Đệ Nhị Thượng Ngàn (Nhạc Phủ) – Danh hiệu: La Bình Công Chúa – Màu sắc: màu xanh
  3. Mẫu Đệ Tam Thoải Phủ (Thoải Phủ) – Danh hiệu: Xích Lân Công Chúa – Màu sắc: màu trắng

Hội đồng Quan Lớn

“Năm dinh quan lớn, mười dinh các quan” là câu văn khấn để thỉnh hội đồng quan lớn bao gồm 10 vị tôn quan có công giúp Vua Cha Bát Hải Động Đình đánh giặc ngoại xâm thời vua Hùng Vương thứ 18. Các ngài thay mặt Mẫu cai quản 4 cõi Thiên Địa Thủy Nhạc.

Tuy nhiên, trong hệ thống thần linh Tam Tứ Phủ lại chia ra các vị thuộc Ngũ Vị Tôn Quan và các vị thuộc Lục Phủ Tôn Ông. Có thể bởi tại một số bản thần tích nói rằng Ngũ Vị Tôn Ông là con của Ngọc Hoàng Thượng Đế giáng hạ cùng một lúc vào nước Nam làm 5 trong 10 vị tướng của Vua Cha Bát Hải Động Đình để giúp Vua Cha đánh thắng giặc ngoại xâm trên 8 cửa biển thời Hùng Vương thứ 18.

Còn 5 vị tướng còn lại của Vua Cha Bát Hải Động Đình được xếp vào hàng Lục Phủ Tôn Ông, từ quan đệ Lục đến Quan Đệ Thập và ít được thờ tại các đền thờ thuộc Tứ Phủ. Trong đó, Quan Điều Thất và Quan Triệu Tường thường hay được thỉnh về đồng sau hàng Ngũ Vị Tôn Quan.

Ngũ Vị Tôn Quan

  1. Đệ Nhất Tôn Quan quyền cai Thiên Phủ – Danh hiệu: Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên, Đệ Nhất Tôn Ông, Đức Thánh Cả – Màu sắc đại diện: Màu đỏ
  2. Đệ Nhị Tôn Quan quyền cai rừng núi Lâm Cung – Danh hiệu: Quan Thanh Tra Giám Sát, Quan Lớn Đệ Nhị Thượng Ngàn – Màu sắc đại điện: màu xanh lá.
  3. Đệ Tam Tôn Quan quản cai miền sông nước – Danh hiệu: Quan Lớn Đệ Tam – Màu sắc đại điện: màu trắng.
  4. Đệ Tứ Tôn Quan quyền cai đất bằng – Danh hiệu: Quan Đệ Tứ Khâm Sai quyền cai Tứ Phủ – Màu sắc đại diện: màu vàng.
  5. Đệ Ngũ Tôn Quan quản cai Sông Tranh – Danh hiệu Quan Lớn Tuần Tranh – Màu sắc đại diện: màu lam, xanh nhạt hoặc tím than.

Lục Phủ Tôn Ông

  1. Quan Lớn Đệ Lục – Màu sắc đại diện: màu đỏ.
  2. Quan Lớn Đệ Thất – Danh hiệu: Quan Điều Thất – Màu sắc đại diện: màu đỏ
  3. Quan Lớn Đệ Bát Đồng Bằng Sông Diêm – Màu sắc đại diện: màu vàng.
  4. Quan Lớn Đệ Thập Triệu Tường – Danh hiệu: Quan Hoàng Triệu – Màu sắc đại diện: màu vàng.

Quan Nam Tào – Bắc Đẩu

Quan Nam Tào – Bắc Đẩu là các vị thần trông coi các ngôi sao trong hai chòm sao Nam Tào và Bắc Đẩu. Các ngài không xuất hiện trong nghi thức hầu đồng và cũng không có đền thờ riêng. Tuy nhiên, các ngài được phối thờ tại nhiều đền điện thuộc hệ thống thần linh Tứ Phủ và hiện chưa có màu sắc đại diện.

  1. Quan Nam Tào
  2. Quan Bắc Đẩu

Nhị Vị Quỳnh Quế Công Chúa

Quỳnh Hoa Công Chúa và Quế Hoa Công Chúa là hai vị hầu cận Mẫu Thượng Thiên hay Tam Tòa thánh mẫu được gọi chung là Nhị vị Quỳnh Quế Công Chúa.

“Ban cho chúa ở chầu bà Liễu tiên

Vâng lệnh truyền sớm trưa chầu trực”

Tuy nhiên, trong nghi thức hầu đồng hiện nay không có các giá Chầu Quỳnh Chầu Quế.

Thập Nhị Vị Chầu Bà

Thập nhị vị Chầu Bà còn được nhân gian gọi là thập nhị Tiên nương. Đây là hàng vị gồm mười hai vị chầu bà cai quản khắp vùng bốn phương tám hướng trải từ vùng rừng đến vùng nước. Các vị đều được coi là hóa thân, người phục vụ trực tiếp của Tứ Vị Thánh Mẫu. Nhân dân thường coi Tứ Vị Chầu Bà là đại diện cho thần linh Tứ Phủ. Dù vậy, số lượng các vị thánh mẫu tăng lên con số 12.

Một số vị Chầu Bà thường về giáng đồng nên được con nhang đệ tử biết rõ về thần tích, rõ ràng về nơi thờ tự riêng. Một số Chầu Bà thì bị hạn chế về mặt thông tin tìm hiểu.

Hệ thống Thập Nhị Vị Chầu Bà gồm:

  1. Chầu Đệ Nhất Thượng Thiên (Thiên phủ) – Màu sắc đại diện: màu đỏ
  2. Chầu Đệ Nhị Thượng Ngàn (Nhạc Phủ) – Danh hiệu: Ngôi Kiều Công Chúa – Màu sắc đại diện: màu xanh
  3. Chầu Đệ Tam Thoải Phủ (Thoải Phủ) – Danh hiệu: Thủy Điện Công Chúa – Màu sắc đại diện: màu trắng.
  4. Chầu Đệ Tứ Khâm Sai (Địa phủ) – Danh hiệu: Chiêu Dung Công Chúa – Màu sắc đại diện: màu vàng.
  5. Chầu Năm Suối Lân (Nhạc Phủ) – Danh hiệu: Suối Lân Công Chúa – Màu sắc đại diện: màu xanh lam hoặc xanh thiên thanh.
  6. Chầu Lục Cung Nương (Nhạc Phủ) – Danh hiệu: Lục Cung Công Chúa – Màu sắc đại diện: màu lam.
  7. Chầu Bảy Kim Giao (Nhạc Phủ) – Danh hiệu: Tân La Công Chúa. Màu sắc đại diện: màu tím hoặc xanh.
  8. Chầu Tám Bát Nàn (Nhạc Phủ) – Danh hiệu: Nữ Tướng Bát Nàn – Màu sắc đại diện: màu vàng.
  9. Chầu Chín Cửu Tỉnh – Màu sắc đại diện: màu đỏ (một số nơi là màu hồng)
  10. Chầu Mười Đồng Mỏ (Nhạc Phủ) – Danh hiệu: Nữ Tướng Đồng Mỏ Chi Lăng – Màu sắc đại diện: màu vàng.
  11. Chầu Bé Bắc Lệ (Nhạc Phủ) – Danh hiệu: Bắc Lệ Công Chúa – Màu sắc đại diện: màu đen hoặc xanh chàm.
  12. Chầu Bản Đền – Danh hiệu: Thủ Điện Công Chúa – Màu sắc đại diện: màu hồng, màu xanh hoặc màu trắng.

Thập Vị Ông Hoàng

Dưới hàng Chầu Bà là Thập Vị Ông Hoàng. Thập vị Ông Hoàng đều có gốc tích là con trai Vua Cha Bát Hải Động Đình, tuy nhiên các thần tích Thập Vị Ông Hoàng thường được địa phương hóa mà gắn với một nhân vật lịch sử thường là các danh tướng có công dẹp loạn cứu nước, đóng góp vào công cuộc khai sáng, mở mang đất nước, giúp đỡ nhân dân ổn định cuộc sống. Trong số 10 ông thì có ba ông thường về giáng đồng gồm Ông Hoàng Bơ, Ông Hoàng Bẩy, Ông Hoàng Mười. Bởi vậy, đây cũng là ba ông hoàng được nhân dân biết đến nhiều hơn cả so với các Ông Hoàng còn lại.

  1. Ông Hoàng Cả (Thiên Phủ) – Danh hiệu Ông Hoàng Quận/ Lê Lợi – Màu sắc đại diện: màu đỏ.
  2. Ông Hoàng Đôi (Nhạc Phủ) – Màu sắc đại diện: màu xanh lá.
  3. Ông Hoàng Bơ (Thoải Phủ) – Màu sắc đại diện: màu trắng.
  4. Ông Hoàng Tư (Địa Phủ) – Danh hiệu: Ông Hoàng Khâm Sai – Màu sắc đại diện: màu vàng.
  5. Ông Hoàng Năm – Màu sắc đại diện: màu xanh ngọc
  6. Ông Hoàng Lục – Màu sắc đại diện: màu đỏ, hoặc đen hoặc xanh.
  7. Ông Hoàng Bảy (Nhạc Phủ) – Danh hiệu: Ông Bảo Hà, Ông Hoàng Bảy Bảo Hà – Màu sắc đại diện: màu lam hoặc tím chàm.
  8. Ông Hoàng Bát (Thoải Phủ) – Bao gồm 2 vị là Ông Hoàng Bắc Quốc mặc áo vest kiểu Tàu và Ông Hoàng Bát Nùng mặc áo vàng khi ngự đồng.
  9. Ông Hoàng Chín (Thiên Phủ) – Danh hiệu: Ông Chín Cờn Môn hoặc Ông Chín Thượng Ngàn – Màu sắc đại diện: Ông Chín Cờn Môn – màu đen,
  10. Ông Chín Thượng Ngàn – màu xanh đỏ xen kẽ.
  11. Ông Hoàng Mười (Địa Phủ) – Danh hiệu: Ông Nghệ An – Màu sắc đại diện: màu vàng.
  12. Ông Hoàng Báo Đông Cuông – Màu sắc đại diện: màu vàng.

Bát Bộ Sơn Trang

Bát Bộ Sơn Trang là 8 vị tướng Sơn Trang hầu cận mẫu Thượng Ngàn. Con số 8 đại diện cho 8 phương trời đất. Chúa Sơn Trang ngự ở giữa tám vị đại diện cho vị thánh mẫu ở trung tâm trời đất.

Tương truyền, các vị này là 8 vị tướng phù giúp An Dương Vương giữ nước. Đồng thời các vị cũng hiển linh giúp Hai Bà Trưng và các đời vua sau này.

Tứ Phủ Thánh Cô

Tứ Phủ Thánh Cô là những vị thánh cô hầu cận các vị Thánh mẫu hoặc các Chầu. Người ta thường có lời tấu để cô kêu thay lạy đỡ trước cửa Thánh Mẫu để Mẫu chứng cho lòng thành của con nhang đệ tử.

  1. Cô Đệ Nhất Thượng Thiên (Thiên Phủ) – Màu sắc đại diện: màu đỏ.
  2. Cô Đôi Thượng Ngàn (Nhạc Phủ) – Màu sắc đại diện: màu xanh lá.
  3. Cô Bơ (Thoải Phủ) – Danh hiệu: Cô Bơ Thoải Phủ, Cô Bơ Bông, Cô Bơ Hàn Sơn, Cô Ba Tây Hồ – Màu sắc đại diện: màu trắng.
  4. Cô Tư Tây Hồ (Địa Phủ) – Màu sắc đại diện: màu vàng
  5. Cô Năm Suối Lân (Nhạc Phủ) – Màu sắc đại diện: màu xanh thiên thanh hoặc xanh lá.
  6. Cô Sáu Sơn Trang (Nhạc Phủ) – Màu sắc đại diện: màu xanh lam hoặc tím chàm.
  7. Cô Bảy Kim Giao (Nhạc Phủ) – Màu sắc đại diện: màu tím hoặc chàm xanh.
  8. Cô Tám Đồi Chè (Nhạc Phủ) – Màu sắc đại diện: màu xanh, có nơi là tím hoa cà.
  9. Cô Chín Sòng Sơn (Thiên Phủ) – Màu sắc đại diện: màu hồng.
  10. Cô Mười Mỏ Ba (Nhạc Phủ) hoặc Cô Mười Đồng Mỏ – Màu sắc đại diện: màu vàng
  11. Cô Bé Thượng Ngàn (Nhạc Phủ) với màu áo ngự về đồng họa tiết thổ cẩm
  12. Cô Bé Đông Cuông (Nhạc Phủ) – Màu sắc đại diện: màu xanh
  13. Cô Bé Thoải Phủ (Thoải Phủ) – Màu sắc đại diện: màu trắng

Cô Bản Đền Bản Cảnh

Cô Bản Đền Bản Cảnh là tiên cô không thuộc hàng chính thống trong hệ thống thần linh Tứ Phủ. Tại mỗi đền, người ta thường có ban thờ cô (cô bé bản đền). Danh xưng cô sẽ được đặt theo tên của ngôi đền đó. Cô được hầu đồng sau giá cô bé, y phục phụ thuộc vào từng vùng.

  • Cô Nhất Vân Đình là tiên cô bản địa vùng đất Ứng Hòa
  • Cô Cả Bắc Ninh với màu áo tứ thân màu nâu khi ngự về đồng
  • Cô Đôi Cam Đường với màu áo tứ thân màu xanh khi ngự về đồng
  • Cô Bé Sapa
  • Cô Bé Minh Lương
  • Cô Bé Thạch Bàn
  • Cô Bé Chín Tư – Cô Bé Lục Cung
  • Cô Bé Cây Xanh
  • Cô Bé Tân An
  • Cô Bé Xương Rồng – Cô Bé Xương Long
  • Cô Bé Cấm Sơn
  • Cô Bé Bắc Nga
  • Cô Bé Mỏ Than
  • Cô Bé Đen với màu áo ngự về đồng là màu đen hồng
  • Cô Bé Đèo Kẻng
  • Cô Bé Nguyệt Hồ
  • Cô Bé Đồng Đăng

Thập Nhị Cô Sơn Trang

Thập nhị cô sơn trang gồm 12 thánh cô theo hầu cận mẫu Thượng Ngàn. Danh xưng các cô được nhân dân gọi theo tên của từng địa phương như Cô Cả Núi Dùm, Cô Đôi Bắc Lệ, Cô Bơ Thượng Ngàn, … tất cả đều liên quan đến những vùng đất có núi non trùng điệp. Đôi khi các cô vẫn giá ngự trong các nghi thức hầu đồng và có y phục khác nhau.

  1. Cô Cả Núi Dùm với màu áo ngự về đồng là màu xanh lá và khăn áo giống với Cô Đôi Cam Đường
  2. Cô Đôi Bắc Lệ
  3. Cô Bơ Thượng Ngàn
  4. Cô Tư Ỷ La với màu áo về đồng là màu vàng nhạt hoặc màu xanh
  5. Cô Năm Đồng Tiền
  6. Cô Sáu Đồi Ngang
  7. Cô Bảy Tuyên Quang
  8. Cô Tám Thượng Ngàn
  9. Cô Chín Thượng Ngàn với màu áo về đồng là màu xanh lá
  10. Cô Mười Suối Ngang với màu áo ngự về đồng là màu xanh lam
  11. Cô Mười Một Đồng Nhân
  12. Cô Mười Hai Thượng Ngàn

Tứ Phủ Thánh Cậu

Tứ Phủ Thánh Cậu là các phụ tá của các Ông Hoàng. Các cậu là những người chết trẻ, từ 1 – 9 tuổi và hiển linh thành các bé Thánh. Trong các vị Thánh Cậu thì chỉ có 4 vị được cắt cử đi chấm linh nhận đồng và loan giá ngự đồng gồm Cậu Cả Thượng Thiên, Cậu Đôi Thượng Ngàn, Cậu Bơ Thoải Cung và Cậu Bé. Cậu Bơ và Cậu Bé là hai thánh cậu thường xuất hiện tại tất cả các buổi hầu đồng.

  1. Cậu Hoàng Cả (Thiên Phủ) – Màu sắc đại diện: màu đỏ
  2. Cậu Hoàng Đôi (Nhạc Phủ) – Màu sắc đại diện: màu xanh lá
  3. Cậu Hoàng Bơ (Thoải Phủ) – Màu sắc đại diện: màu trắng.
  4. Cậu Hoàng Tư – Màu sắc đại diện: màu vàng
  5. Cậu Quận Đồi Ngang – Màu sắc đại diện: màu đỏ
  6. Cậu Bé Bản Đền (Nhạc Phủ) – Màu sắc đại diện: màu xanh.

Hạ Ban

Hạ Ban gồm các vị thánh là Quan Ngũ Hổ và Xà Thần. Các vị được đặt ban thờ ở phía dưới điện thờ Mẫu. Quan Ngũ Hổ và Xà Thần cũng có giá hầu nhưng phải những thầy đồng cựu có căn thật mới hầu được.

  1. Quan Ngũ Hổ
  2. Xà Thần

Hệ thống các vị Thánh phối thờ cùng Tứ Phủ

Hệ thống Mẫu Thần

Mẫu Thần là những vị mẫu bà được nhân dân tôn xưng, thờ phụng, lập đền thờ do có công lao lớn đối với việc cải thiện đời sống nhân dân.

  1. Mẫu Đầm Đa – Danh hiệu: Quốc Mẫu Âu Cơ
  2. Tứ Vị Vua Bà – Danh hiệu: Tứ vị Thánh Nương
  3. Mẫu Thiên Y A Na – Nguồn gốc: nữ thần Po Nagar của người Chăm – Danh xưng: Thiên Y A Na hoặc Bà Chúa Ngọc
  4. Quốc Mẫu Hoàng Thái Hậu Ỷ La – Danh hiệu: Nguyên Phi Ỷ Lan

Công đồng Trần Triều

Tín ngưỡng thờ Công Đồng Trần Triều, đứng đầu là Đức Thánh Trần, là tín ngưỡng dân gian của người Việt, được hình thành qua quá trình thánh hóa, thần hóa các nhân vật lịch sử có thật thời nhà Trần. Những người có công lớn trong cuộc kháng chiến 3 lần chống quân Nguyên Mông, giữ yên nước nhà. Trong đó, người được nhân dân ghi nhớ công ơn nhất và tôn sùng nhất đó chính là Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn. Trong tâm thức người dân, ông là người phù hộ cho sự nghiệp chống giặc ngoại xâm, bảo vệ đất nước, thời bình, ông bảo hệ quốc thái dân an, giúp nhân dân diệt trừ tà ma, chữa bệnh, ban tài phát lộc.

Công đồng Trần Triều gồm các vị thánh:

  1. Đức Đại Vương Trần Triều – Danh hiệu: Đức Thánh Trần, Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn – Màu đại diện: màu đỏ
  2. Vương Phụ – An Sinh Vương Trần Liễu.
  3. Vương Mẫu – Thuận Thiên Hoàng Hậu và Thiên Đạo Quốc Mẫu
  4. Phu nhân – Thiên Thành Công Chúa/ Nguyên Từ Quốc Mẫu
  5. Tứ Vị Vương Tử – con trai Đức Thánh Trần – Màu đại diện: màu đỏ – gồm các vị thánh:
    • Đức Thánh Cả
    • Đức Thánh Phó
    • Đức Thánh Tam
    • Đức Thánh Tứ
  6. Nhị Vị Vương Cô
    • Vương Cô Đệ Nhất – Màu đại diện:màu đỏ
    • Vương Cô Đệ Nhị – Màu đại diện: màu vàng hoặc xanh lá
  7. Lục Tướng Trần Triều – Màu sắc đại diện: màu đỏ
    • Phạm Ngũ Lão
    • Yết Kiêu
    • Dã Tượng
    • Nghĩa Xuyên tướng quân
    • Hùng Thắng tướng quân
    • Huyền Quang tướng quân
    • Đức Ông Tả Hữu
  8. Vương Tôn
    • Cô Bé Cửa Suốt – Màu sắc đại diện: màu trắng
    • Cậu Bé Cửa Đông – Màu sắc đại diện: màu vàng hoặc trắng
  9. Ngũ Hổ Đại Tướng: gần tương tự hạ ban trong hệ thống thần linh Tứ Phủ

Hệ thống Nữ Thần

Giống với Tứ Phủ Ông Hoàng, hay hệ thống Mẫu thần, các vị nữ thần được phối thờ cùng Tứ Phủ là những vị chúa bà xuất thân từ nhân dân nhưng sau này trở thành nhân vật lớn, có công lao đóng góp cho đất nước, thường góp công trong các trận chiến dẹp giặc xâm lăng tại các đời vua khác nhau được nhân dân biết ơn, cung kính và lập đền thờ cung phụng mãi về sau.

  1. Chúa Đệ Nhất Tây Thiên – Danh hiệu: Tây Thiên Quốc Mẫu, Chúa Bói Đệ Nhất – Màu đại diện: màu đỏ.
  2. Chúa Đệ Nhị Nguyệt Hồ – Danh hiệu: Chúa Bói Đệ Nhị, Chúa Nguyệt Hồ – Màu sắc đại diện: màu xanh lá.
  3. Chúa Đệ Tam Lâm Thao – Danh hiệu: Chúa Lâm Thao, Chúa Bói Đệ Tam – Màu sắc đại diện: màu trắng.
  4. Chúa Thác Bờ Hòa Bình – Danh hiệu: Chúa Thác Bờ – Màu sắc đại diện: màu trắng.
  5. Chúa Long Giao
  6. Bà Chúa Cà Phê – Màu sắc đại diện: màu đen, một số ít nơi là màu xanh hoặc vàng.
  7. Chúa Ba Nàng – Màu sắc đại diện màu chàm
  8. Bà Chúa Tộc Mọi – Màu sắc đại diện: màu đen hoặc chàm
  9. Chúa Bà Ngũ Phương – Danh hiệu: Vũ Quận Bạch Hoa Công Chúa, Đức Vũ Quận Quyến Hoa Công Chúa – Màu sắc đại diện: thường là màu trắng.
  10. Chùa Bà Đá Đen
  11. Bà Chúa Kho – Màu sắc đại diện: màu đỏ
  12. Bà lớn Tuần – Danh hiệu: Lẫm Sơn Công Chúa, Lẫm Sơn Công Chúa Khâm Sai – Màu sắc đại diện: màu đỏ
  13. Nữ Tướng Lê Chân
  14. Công chúa Ngọc Hân
  15. Lộc Hoa Công Chúa – Danh hiệu: Bà Chúa Lộc
  16. Bà Chúa Vực
  17. Công Chúa Lân Ngọc
  18. Chúa Bà Thiên Thiên Uy Linh Công Chúa – Màu sắc đại diện: màu xanh
  19. Chúa Bà Ngũ Hành – Danh hiệu: Ngũ Hành Nương Nương, 5 mẹ ngũ hành – Màu sắc: 5 màu gồm xanh, đỏ, vàng, trắng, đen.
  20. Quế Nương và Thị Nương
  21. Chúa Bà Thừa Thiên Công Chúa

Hệ thống Nam Thần

Hệ thống Nam thần gồm các vị thần có thần tích nghiêng nhiều yếu tố huyền huyễn thể hiện ước mơ, khao khát sức mạnh chống lại thiên tai, lũ lụt, bảo vệ cuộc sống bình yên, êm ấm của nhân dân địa phương.

  1. Thần Bạch Hạc
  2. Thần Độc Cước
  3. Linh Lang Đại Vương
  4. Thần Long Đỗ
  5. Huyền Thiên Trấn Vũ
  6. Hỏa Thần
  7. Thần Phổ Tế và Nam Hải
  8. Ông Bảy Đá Thiên

NỔI BẬT

Những ngôi đền, chùa tại Kiên Giang

  1- Thành phố Rạch Giá  Đình Thần Nguyễn Trung Trực 07 Nguyễn Công Trứ, Vĩnh Thanh, Rạch Giá, Kiên Giang, Việt Nam Vân Long Tự Nguyễn Bỉnh...