Đền Ông Hoàng Bảy

  Đền Ông Hoàng Bảy ở đâu?

Đền Ông Hoàng Bảy là một khu di tích thuộc về lịch sử văn hóa thuộc địa bàn xã Bảo Hà - huyện Bảo Yên - Lào Cai, cách thành phố Lào Cai tầm 60km về hướng nam. Đền được dựng ở chân con đồi Cấm, bên cạnh là nơi sông Hồng vào Việt Nam và chỉ cách ga xe lửa Bảo Hà chỉ 800m. Đền dựng lên để thờ thần vệ quốc Hoàng Bảy - người anh hùng chỉ huy đội quân đánh đuổi giặc phương Bắc, giữ yên quê hương, nước nhà.

Đền Bảo Hà - Nơi thờ Ông Hoàng Bảy “thần hộ quốc”

ĐỀN BẢO HÀ - DẤU ẤN LỊCH SỬ VỀ THÂN VỆ QUỐC HOÀNG BẢY, ĐIỂM DU LỊCH TÂM LINH HẤP DẪN MỌI DU KHÁCH…

Khu di tích lịch sử văn hóa quốc gia Đền Bảo Hà tọa lạc dưới chân đồi Cấm, bên tả ngạn sông Hồng thuộc xã Bảo Hà, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai. Đền thờ Thần Vệ Quốc Hoàng Bảy - là danh tướng thứ bẩy họ Nguyễn đã có công lớn trong việc chiêu mộ và chỉ huy quân sỹ cùng nhân dân chống giặc ngoại xâm bảo vệ miền biên cương của Tổ quốc. Với những công lao trong lịch sử trấn ải vùng Tây Bắc, Ông đã trở thành nhân vật huyền thoại được lớp lớp thế hệ con cháu ngưỡng vọng và thờ phụng.

Theo tài liệu chính thống: Vào cuối thời Lê, niên hiệu Cảnh hưng (1740-1786) khắp vùng Quy Hóa nhất là Châu Thủy Vĩ, Châu Văn Bàn luôn bị giặc cướp vùng Vân Nam tràn sang quấy nhiễu, khắp vùng loạn lạc, dân cư điêu tàn, ruộng đồng bỏ hoang, đồng bào các dân tộc vô cùng cực khổ lầm than. Tướng giặc ở Vân là Châu Tỉn Toòng nhân cơ hội cho quân đánh phá Châu Thủy Vĩ chiếm Trấn Văn Bàn.

Trước tình hình giặc quấy đảo, xâm chiếm biên cương, triều đình dù quan liêu rệu rã cũng không thể ngồi yên, nhà Lê đã cử viên tướng thứ 7 họ Nguyễn lên trấn thủ vùng Quy Hóa. Đội quân của danh tướng họ Nguyễn tiến dọc theo sông Hồng đánh đuổi giặc cỏ giải phóng được Khảu Bàn (là xã Bảo Hà ngày nay) và xây dựng Bảo Hà thành căn cứ lớn. Tại đây ông cho tập hợp các thổ ty, tù trưởng và chiêu mộ binh lính là người dân tộc địa phương, ngày đêm luyện tập binh sĩ chờ thời cơ tiến đánh Lào Cai. Sau đó khi quân sỹ và hậu cứ vững chắc ông thống lĩnh quân thủy và quân bộ tiến đánh và giải phóng Lào Cai cùng các châu thuộc vùng Quy Hóa, nhân dân vô cùng phấn khởi.

Sau khi đánh đuổi bọn giặc cỏ hung hăng, ông Hoàng Bảy huy động dân binh, chiêu dụ các Thủ hào địa phương tổ chức đón người Dao, người Thổ và đặc biệt là người Nùng áo xanh về lập làng, khẩn điền, củng cố lại tuyến phòng thủ và xây dựng kiên cố thêm các thành trì.

Với âm mưu chiếm Lào Cai, giặc phương Bắc thường xuyên đưa quân tiến đánh các khu vực biên giới, nhưng dưới tài thao lược và lòng dạ bao dung của ông cùng nhân dân các dân tộc trong vùng đã kiên cường bảo vệ vững chắc miền biên ải. Sau đó quân giặc cướp phương Bắc do tướng giặc là Tả Tủ Vàng Pẹt lại đưa quân sang xâm lược bờ cõi nước ta, ông Hoàng Bảy lại một lần nữa dẫn quân lên tham chiến, nhưng trong trận chiến không cân sức, ông đã anh dũng hi sinh. Xác ông trôi về đến Bảo Hà thì dạt vào bờ, trời quang mây tạnh.

Nhân dân địa phương đưa xác ông lên chôn cất trên sườn đồi Cấm với niềm thương xót, ngậm ngùi. Ông Lự Văn Cù người dân tộc Tày đã lập một miếu nhỏ để nhân dân quanh năm dâng hương tưởng nhớ đến công lao đánh giặc giữ nước của ông. Sau đó, triều Nguyễn đã phong cho ông danh hiệu “Trấn An hiển liệt” và ban sắc phong là “Thần Vệ quốc”. Nhân dân trong vùng đến thắp hương cầu phúc và đã góp công xây dựng một ngôi đền nhỏ gọi là đền Ông, lâu dần khách thập phương quen gọi là Đền Bảo Hà.

Đền Bảo Hà là nơi thờ chính của danh tướng Hoàng Bảy, người thủ lĩnh vùng sơn cước mưu lược, tài tình trong điều binh khiển tướng… Ông đi vào thế giới tâm linh như một huyền thoại và hình tượng “Thần Vệ quốc Hoàng Bảy” đã lan tỏa tới toàn thể cộng đồng nhân dân các dân tộc trên mọi miền đất nước. Từ một am miếu nhỏ dần dần trở thành một ngôi đền khang trang có phong cảnh “trên bến dưới thuyền”, uy nghi vững trãi tồn tại qua thời gian với biết bao thăng trầm lịch sử.

Đền Bảo Hà mang những giá trị to lớn về lịch sử và văn hóa. Năm 1997, Đền Bảo Hà được Bộ Văn Hóa, Thể thao & Du lịch cấp bằng công nhận Di tích lịch sử cấp quốc gia. Hàng năm, lễ hội Đền Bảo Hà (cũng chính là ngày giỗ/ kỵ nhật của Ông Hoàng Bảy) được long trọng tổ chức vào ngày 17/7 âm lịch, thu hút đông đảo nhân dân trong vùng cũng như du khách thập phương đến dâng hương. Lễ hội được tổ chức đáp ứng nguyện vọng hoạt động tín ngưỡng tâm linh của nhân dân, đồng thời tưởng nhớ công lao to lớn của danh tướng Hoàng Bảy - người thủ lĩnh mưu lược tài ba.

Năm 1997, Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) đã cấp bằng và xếp hạng Đền Bảo Hà là Di tích Lịch sử Văn hóa cấp quốc gia.

 

Đền Ông Hoàng Bảy ngày nay

Nhìn từ xa, ngôi đền vô cùng uy nghi, tĩnh mặc. Nằm giữa chốn thiên nhiên hữu tình trên là bến, dưới có thuyền, bao quanh bởi những tán cây rừng, đền nổi bật như một nét chính, nổi bật nhất. Đền tựa lưng vào núi, hướng mặt ra dòng sông Hồng như một vệ sĩ canh giữ, bảo vệ vùng đất nơi đây, như chính Ông Hoàng Bảy đã làm xưa kia. 

Đường đi đến đền cũng vô cùng thuận lợi. Bạn có thể đến đây bằng đường bộ, đường sắt hoặc đường thủy đều được. Hiện nay ngôi đền ngày càng được quan tâm và đầu tư hơn để trở thành một địa điểm cho khách thập phương đến dâng hương.

Sự tích dân gian về Ông Hoàng Bảy và Đền Bảo Hà

Ông Hoàng Bảy hay thường gọi là Ông Bảy Bảo Hà. Ông là con Đức Vua Cha. Theo lệnh vua, ông giáng phàm trần, trở thành con trai thứ bảy trong danh tộc họ Nguyễn, cuối thời Lê. Vào triều Lê Cảnh Hưng, có giặc Trung Quốc từ Vân Nam tràn sang cướp bóc, đốt phá. Triều đình bèn cử ông, dọc theo sông Hồng, lên đánh đuổi quân giặc và trấn giữ vùng biên ải nơi Bảo Hà, Lào Cai.

Tại đất Bảo Hà, ông thống lĩnh lục thủy, đánh đuổi quân giặc về vùng Vân Nam, sau đó ông chiêu dụ các thổ hào địa phương đón người Dao, người Thổ, người Nùng lên khẩn điền lập ấp. Sau này trong một trận chiến đấu không cân sức, Ông Bảy bị giặc bắt, chúng tra khảo hành hạ dã man, nhưng ông vẫn một lòng kiên trung, quyết không đầu hàng, cuối cùng, không làm gì được, chúng sát hại ông rồi mang thi thể vứt xuống dòng sông.

Kì lạ thay, di quan của ông dọc theo sông Hồng, trôi đến phà Trái Hút, Bảo Hà, Lào Cai thì dừng lại. Còn một điều kì lạ nữa là khi ông bị giặc sát hại, thì trời bỗng chuyển gió, mây vần vũ, kết lại thành hình thần mã (ngựa), từ thi thể ông phát ra một đạo hào quang, phi lên thân ngựa, đến Bảo Hà thì dừng lại, trời bỗng quang đãng, mây ngũ sắc kết thành hình tứ linh chầu hội.

Sau này khi hiển linh ông được giao quyền cho trấn giữ đất Lào Cai, ngự trong dinh Bảo Hà, đến lúc này ông nổi tiếng là một Ông Hoàng không chỉ giỏi kiếm cung mà còn rất ăn chơi, phong lưu: khi thanh nhàn ông ngả bàn đèn, uống trà mạn Long Tỉnh, ngồi chơi tổ tôm, tam cúc, xóc đĩa… lúc nào cũng có thập nhị tiên nàng hầu cận, ông cũng luôn khuyên bảo nhân dân phải ăn ở có nhân có đức, tu dưỡng bản thân để lưu phúc cho con cháu. Triều vua Minh Mạng, Thiệu Trị sắc tặng ông danh hiệu “Trấn An Hiển Liệt” và các triều vua nhà Nguyễn khác tôn ông danh hiệu: “Thần Vệ Quốc_ Ông Hoàng Bảy Bảo Hà”.

- Ông Bảy là Ông Hoàng hay ngự về đồng nhất, cũng bởi vì trong hàng Tứ Phủ Ông Hoàng, ông rất hay chấm lính bắt đồng (có quan niệm cho rằng, những người nào mà sát căn Ông Bảy thì thường thích uống trà tàu, hay đánh tổ tôm, xóc đĩa…). Khi ngự về đồng, ông thường mặc áo lam hoặc tím chàm (thêu rồng kết uốn thành hình chữ thọ), đầu đội khăn xếp có thắt lét lam, cài chiếc kim lệch màu ngọc thạch. Ông ngự về tấu hương, khai quang rồi cầm đôi hèo, cưỡi ngựa đi chấm đồng. Đến giá Ông Bảy về ngự, nếu ông ném cây hèo vào người nào thì coi như ông đã chấm đồng người đó. Lúc ông giá ngự, thường dâng ông ba tuần trà tàu rồi thuốc lá có tẩm thuốc phiện.

- Đền thờ Ông Hoàng Bảy được lập tại nơi năm xưa di hài của ông lưu lại là Đền Bảo Hà, nằm ở chân đồi Cấm, bên bờ thượng lưu sông Hồng, ở bên bến phà Trái Hút, thuộc xã Bảo Hà, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai (Vì thú chơi phong lưu của ông nên nơi ông ngự còn được mệnh danh là Trái Hút Bảo Hà). Ngày tiệc chính của ông là ngày 17/7 âm lịch, vào ngày này, ở đền ông tập nập du khách thập phương đến dâng ông ngựa xám, bàn đèn, thuốc cống, kẹo xìu (kẹo lạc)… để cầu tài cầu lộc.

 

4. Kinh nghiệm đi đền Bảo Hà

Nên đi Đền Ông Bảy Bảo Hà khi nào?

Hội chính của đền được tổ chức đúng vào ngày 17 tháng 7 theo âm lịch hàng năm, cũng chính là ngày giỗ của tướng Hoàng Bảy. Lễ hội có các phần như lễ rước kiệu, lễ tế thần, dâng hương và nhiều hoạt động văn hóa - thể thao thú vị khác. Không chỉ những ngày lễ mà ngay cả ngày thường nơi đây vẫn đón tiếp hàng trăm lượt khách viếng thăm để thắp hương tưởng niệm hay để cầu bình, cầu an, cầu tài lộc.

Bên trong ngôn đền linh thiêng thờ Ông Hoàng Bảy

Đến đền Ông Bảy Bảo Hà – Sapa, Lào Cai bằng cách nào?

Nếu không tự đi được đến Bảo Hà, các bạn có thể đặt vé xe giường nằm hoặc tàu hỏa để di chuyển đến thành phố Lào Cai. Từ Lào Cai, các bạn bắt xe để đến với Bảo Hà. Nếu gia đình có điều kiện tự đi, các bạn từ Hà Nội đi theo cao tốc Nội Bài - Lào Cai, khi đến nút giao 279 thì rẽ theo biển chỉ dẫn khoảng 1km là đến với Bảo Hà. Nếu tính Hà Nội đi đền Bảo Hà bao nhiêu km thì quãng đường đi sẽ dài khoảng hơn 230km. 

​Xe Duy Long, Xe Sao Mai, Xe Lương Kiên là những nhà xe uy tín xuất phát từ Hải Phòng, Hải Dương, Hà Nội, Phú Thọ đi Sa Pa, Lào Cai. Sẽ đi qua các điểm dưới đây.