Cậu Hoàng Đôi
Cậu cũng theo hầu Mẫu tại Sòng Sơn, Phố Cát, Đồi Ngang. Khi về ngự đồng cậu mặc áo xanh, múa hèo, phán ngự thông truyền.
Cậu cũng theo hầu Mẫu tại Sòng Sơn, Phố Cát, Đồi Ngang. Khi về ngự đồng cậu mặc áo xanh, múa hèo, phán ngự thông truyền.
Cậu Hoàng Bơ Thoải là ai và đền thờ cậu ở đâu ?
Cậu Hoàng Bơ Thoải là cậu Bé Hoàng thứ ba trong hàng Tứ Phủ Thánh Cậu của Tín ngưỡng Thờ Mẫu Tam Tứ Phủ của người Việt. Đây cũng là vị Thánh Cậu hay về giáng đồng ban phát tài lộc cho con hương nhất trong hàng Tứ phủ Thánh Cậu.
Cậu Hoàng Bơ là ai ?
Tương truyền cậu là vị hoàng tử của vua Cha Ngọc Hoàng, giáng trần giúp đỡ nhân dân và khi hóa lại trở thành các vị hầu cận theo các vị thánh trong tứ phủ. Theo nhiều tài liệu ghi chép hiện nay, cậu Hoàng Bơ Thoải là vị thánh Cậu thuộc miền Thoải Phủ, Cậu Hoàng Bơ theo hầu Mẫu Thoải cùng Vua Cha Bát Hải.
Cậu tuy nhỏ nhưng mà rất quyền uy, hô một tiếng cả bạn thủy tộc, long xà, thủy tiên vùng dậy nghe hiệu lệnh. Cậu rất hay về đồng, khi ngự đồng Cậu Hoàng Bơ mặc áo trắng, chèo đò.
Trong hàng Tứ Phủ, Thánh Cậu ít được hầu đồng như các Thánh Cô bởi các Cậu không hay chấm đồng như các Cô. Tuy vậy, cậu Hoàng Bơ vẫn hay giáng đồng hơn các Cậu bé khác. Khi ngự về đồng, Cậu mặc y phục trắng, thắt hoa. Đầu chít khăn mỏ rìu, đeo mạng, đi ghệt chân như các Thánh Cậu khác trong Tứ Phủ. Cậu về đồng làm lễ, tay múa hèo, chèo thuyền, phán ngự thông truyền rồi ban phát tài lộc.
Cậu Hoàng Bơ được thời tại rất nhiều ngôi đền Thoải Phủ, trong đó nổi tiếng nhất vẫn là cung thờ tại đền Cô Bơ Thoải hay còn gọi là đền Ba Bông. Đền Ba Bông ngự tại xã Hàn Sơn, huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa. Gần ngã ba đến Đò Lèn. Đền cô Bơ Thoải được coi là cõi “trên bến dưới thuyền” luôn đông đúc nhộn nhịp người dân sinh sống và khách đến cầu.
Dâng lễ Cậu Hoàng Bơ vào mỗi dịp đầu xuân năm mới hay ngày lễ hội của đền, ngôi đền lại đón hàng nghìn lượt khách hành hương tới dâng lễ cầu khấn. Các con nhang sẽ sắm một mâm lễ chay mặn tùy tâm, không cần sang nhưng cần thành ý. Mọi người khi đến đền hay cung Cậu Hoàng Bơ Thoải đều cầu mong tài lộc, sức khỏe, cuộc sống hạnh phúc, làm ăn thuận buồm xuôi gió, xin chữ được học hành tiến bộ, thi cử đỗ đạt công thành danh toại.
Cậu Hoàng Bơ tốt tươi muôn vẻ
Tuổi xuân thì lắm vẻ xinh thay
Tháng ba nhuận vào ngày mùng bảy
Bông hoa đào bỗng nảy ba chi
Vua cha quốc mẫu yêu vì
Nâng niu như ngọc lưu ly vàng mười
Mênh mông một nước một trời
Thuyền Cậu Bơ Thoải chèo bơi giữa dòng
Chiêng vàng cờ mở trống dong
Tiêu thiều nhã nhạc tiểu đồng dâng hoa
Quần tiên chuốc chén tử hà
Chúc cậu muôn tuổi mặn mà trường xuân
Năm cung thơ hoạ đôi vần
Lưu ly hổ phách kỳ tân mọi mùi
Chiêng kêu giục dã ba hồi
Quân tiền thuỷ tộc muôn loài hiện lên
Ba quân nghe lệnh cậu truyền
Long xà ngư miếc thuỷ tiên sắp hàng
Ba quân nghe lệnh truyền ban
Kiệu rồng lọng tía lên đàng du xuân
Dạo chơi khắp hết xa gần
Tìm nơi lịch sự thanh tân hay là
Đường về thuỷ động bao xa
Có điện thất bảo có toà đại dương
Có lầu ngọc bích kim cương
Có rừng mã não có đường hoàng kim
Trùng trùng muôn sắc hoa chen
Hương phô gió mát ở miền đại dương
Có cậu Bơ Thoải phi phương
Tay cầm minh kính soi đường tử sinh
Rước Vua rước Mẫu tuần hành
Long xà ngư miếc cá kình theo sau
Tam giang tứ hải cửu châu
Muôn nơi ngưỡng phục cúi đầu làm tôi
Dâng văn tấu thỉnh đôi lời
Công ơn tiên thánh muôn đời dám quên
Cậu về trắc giáng bản đền
Khuông phù đệ tử thiên niên thọ trường.
(Lối hát dọc)
Tục truyền tháng tám hội cha
Tháng ba hội mẹ gần xa nức lòng
Cậu Bé Hoàng dục ngựa qua sông
Hèo hoa cậu vác, thương đồng phải theo
Mênh mông một nước một trời
Có cậu Hoàng Bơ chèo bơi thuyền rồng
Tâm tâm niệm chữ di đà
Vào chùa non nước trảy hoa đem về
Băng rừng ngàn vạn suối khe
Khi chơi Yên Tử lúc về đền Dâu
Qua cau Cậu đếm nhịp cầu
Cầu kia nhớ nhịp sông sâu nhớ thuyền
Biển đông sóng bạc dâng lên
Về đền Bát Hải đua thuyền chèo bơi
(Làm lễ xong ngự tọa)
Chuốc rượu:
Gió lay động bức mành mành
Đưa đường hoàng tử lộ trình tới đây
Tay tiên rót chén rượu đào
Nhất tuần sơ dâng lên bệ ngọc
Dâng lên cúng mẫu các cô dâng vào rước cậu Hoàng xơi
Nhị tuần á rót chén rượu đào
Dâng lên cúng mẫu các cô dâng vào rước cậu Hoàng xơi
Tam bôi rót chén rượu đào
Dâng lên cũng mẫu các cô dâng vào rước cậu Hoàng xơi
Thơ:
Một lối lên tiên còn dở gót trần
Mây trời cỏ đất vạn cảnh xuân
Ba sinh gặp gỡ say vì cảnh
Một phút mơ màng thú trào xuân
Văng văng bên tai cung đàn nguyệt
Vang vang trong động
Chẳng hay cảnh ấy về đâu
Mong tới nguyên đào Cậu Hoàng là chủ nhân.
Tiệc Cậu Hoàng Bơ Thoải vào ngày 7 tháng 3 âm lịch.
Cậu Hoàng Cả là ai ?
Cậu Hoàng Cả là vị Thánh Cậu thứ nhất trong hàng Tứ phủ Thánh Cậu trong Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Tứ phủ. Cậu Hoàng Cả xuất thân hoàng tộc chốn thiên cung, được Vua Cha cử xuống hạ giới phù dân vệ quốc và về trời khi tuổi còn niên thiếu.
“Cậu xưa vốn ở Phủ Dầy
Chầu chực đêm ngày hầu Mẫu vào ra
Cậu Hoàng mới độ lên ba
Hình dung sắc thái thật là xinh thay”
Các vị Thánh Cậu thường ít được nhắc đến nhiều cũng như trong các giá đồng Tứ Phủ. Tuy nhiên, người ta vẫn được hầu bóng Cậu vào những ngày cuối năm hoặc các dịp đặc biệt tại các bản đền của các cậu, trong đó có Cậu Hoàng Cả hay còn gọi là Cậu Hoàng Cả Phủ Dầy hay Cậu Bé Hoàng Thiên.
Cậu bé có xuất thân từ chốn thiên cung hoàng tộc, cậu được Vua Cha cử xuống hạ giới giúp nhân dân và về trời khi tuổi còn niên thiếu. Nhưng đôi khi, các cậu lại hóa thành một người hầu cận bên một vị quan, hoặc góp công giúp dân bảo về đất nước chứ không cứ là Hoàng Tử chốn thiên cung. Sau đó, họ sẽ hiển linh thành các Cậu Bé Thánh phụ tá các Ông Hoàng. Thông thường các Cậu ngự tại Lầu Cậu tại các đền phủ, tại đó có thể thờ tượng một cậu hay nhiều cậu. Cậu hầu ai trong đền thì hầu nhưng không có sự tích như các Cô Bé. Vì thế nên Cậu nào ngự ở đền phủ nào thì được gọi là Cậu bản đền của đền phủ đó
Trong tín ngưỡng thờ Mẫu, các giá cậu luôn được hầu sau các giá cô và cũng được hầu ít hơn.
Khi giá ngự về đồng, Cậu Hoàng Cả mặc áo đỏ, hoa thắt hai tay, đeo mạng chéo, chít khăn mỏ rìu, chân quấn xà cạp, đi hài thêu hoa. Khi ngự đồng, cậu cũng thực hiện nghi lễ khai quang rồi múa hèo, phán ngự thông truyền.
Vì cậu thuộc dòng đệ nhất đi tu nên tuy thuộc hàng Khâm Sai nhưng cậu rất ít khi ngự về đồng.
Lòng tin tiến một cơi trầu
Dâng bản văn chầu thỉnh Cậu về đây
Cậu xưa vốn ở Phủ Dầy
Chầu chực đêm ngày hầu hạ vào ra
Cậu Hoàng mới độ lên ba
Hình dung sắc thái thật là xinh thay
Đầu đội nón chân đi giày
Áo xanh khăn đỏ vòng tay quạt tàu
Khi chầu thượng đế khấu đầu
Khi trở về chầu thánh mẫu thuỷ cung
Thấy ai thờ phụng có lòng
Cậu về giá ngự điện trung chơi bời
Cậu thời có sắc có tài
Khắp hết điện đài đâu chẳng ngự chơi
Ai thời sạch sẽ tốt tươi
Sửa sang lịch sự đến nơi tức thì
Cậu nay tính hạnh nhu mì
Hình dung nhan sắc mọi bề mọi hay
Lại xem phong cảnh mọi nơi
Đài kia giá nọ rong chơi phố phường
Miệng cười hoa nở phi phương
Khăn hồng cánh cánh rõ ràng thực xinh
Thấy đâu vui thú hữu tình
Cậu về giá ngự như hình thần tiên
Vốn xưa cậu ở giang biên
Vầng đông mãn bóng dương vời vợi
Soi vườn hồng choi chói nhân gian
Vốn xưa chầu chực đền vàng
Vào ra cửa Mẫu sửa sang một Hoàng
Trên ngọc bộ chén vàng tay lỡ
Xuống trần gian vào cửa dân ngay
Điều lành ứng mộng khôn thay
Bào thai đủ tháng mười ngày sinh ra
Khác người ta long hành hối bộ
Ấn tam đình lồ lộ nở nang
Dung nghi tính hạnh phi thường
Ngọc lành vàng tốt yêu đương chẳng rời
Phút nghe thấy trên trời chiếu chỉ
Rước Hoàng về thượng đế tiên cung
Xe loan gió lọt bụi hồng
Cành huyên duy phút mộng xuân rầu rầu
Chốn hồng lâu trong lòng phỉ ngộ
Chạnh nghĩ là cậu ở xứ Thanh
Sòng Sơn thượng đẳng anh linh
Trời Nam tú khí địa danh đâu bằng
Duy nghìn thu tặng phong choi chói
Cửa linh từ nhang khói ngàn thu
Chầu rồi cậu lại ngao du
Đồi Ngang phố Cát kinh đô thị thành
Áo cánh xanh phất phơ lòng đỏ
Quần hoa hiên vòng cổ vòng tay
Khăn đào cậu đội xinh thay
Vai mang túi gấm chân giày rong chơi
Cậu Hoàng ba bảy tuổi xanh
Miệng cười hoa nở mọi hình mọi xinh
Chân đá cầu đồng trinh đánh đáo
Tay quạt tầu hảo tố báo tiền
Cậu Hoàng be bé hạt tiêu
Bé xinh bé đẹp vua yêu Mẫu dùng
Các chầu cô khăn hồng áo thắm
Bóng cậu Hoàng càng ngắm càng say
Dăm ba dắt díu dang tay
Nhác trông cậu quận thực thay hữu tình
Hát tiếng kinh líu lô vui vẻ
Cậu Quận Hoàng tươi đẹp thanh tân
Trẻ già nam nữ xa gần
Cậu Hoàng chơi đó mười phần ngồi xem
Hoặc ai phải sương thu nắng hạ
Cậu ban cho nước lã tàn nhang
Ra tay chuyển bệnh trần gian
Trừ tai tống ách bình an tức thời
Tấu văn mời cậu ban tài lộc
Cho trong nhà ngũ phúc lâm môn
Đền thờ chúa vị thánh tôn
Anh linh thiên cổ trường tồn muôn thu
Đệ tử tôi khói hương phụng sự
Dốc một lòng sớm tối dám sai
Thỉnh Cậu giá ngự đền đài
Phù hộ đệ tử đời đời bình an.
Ngày chính tiệc Cậu Hoàng Cả là vào ngày 17 tháng 2 âm lịch và ngày hiển linh là 18 và 19 tháng 2 âm lịch, ngày giáng lần thứ hai là ngày mùng 9 tháng 7 âm lịch.
1- Thành phố Rạch Giá Đình Thần Nguyễn Trung Trực 07 Nguyễn Công Trứ, Vĩnh Thanh, Rạch Giá, Kiên Giang, Việt Nam Vân Long Tự Nguyễn Bỉnh...